Jest kontynuacją projektu "Wprowadzanie systemu szerokiego dostępu do wypukłych materiałów dydaktycznych dla uczniów i studentów niewidomych", który był realizowany od września do grudnia 2005 roku, przy finansowym wsparciu Ministerstwa Polityki Społecznej, w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (FIO). Obecny projekt jest wspierany finansowo z tego samego źródła.
Podręczniki i inne książki, dostępne dziś na rynku są bogato i ciekawie ilustrowane. Nikt nie wątpi w to, jak bardzo ułatwia to dzieciom właściwe rozumienie wielu zagadnień, jak wzbogaca ich poznanie. Niestety, uczniowie i studenci, którzy nie widzą, a także ich nauczyciele ze szkół specjalnych, a szczególnie ze szkół i uczelni ogólnodostępnych, mają niezwykle ograniczony dostęp do materiałów dydaktycznych, zwłaszcza zaś - przystosowanych do odbioru dotykowego odwzorowań reprezentacji graficznych. Dotyczy to na przykład: funkcji i wykresów matematycznych, wykresów statystycznych, różnorodnych przekrojów, struktur budowy rozmaitych układów, struktury cząsteczek i wielu innych elementów, których nie sposób wręcz wymienić, a które w podręcznikach i innych materiałach są prezentowane na rysunkach. Osobom niewidzącym, pozbawionym odpowiednich pomocy dotykowych - trudno jest je wytłumaczyć. Stąd muszą one włożyć znacznie więcej wysiłku intelektualnego w zrozumienie szeregu zagadnień.
Chcąc wyjść naprzeciw potrzebom uczniów niewidomych, niektórzy nauczyciele (szczególnie w ośrodkach dla dzieci niewidomych) przygotowują samodzielnie pomoce dla swoich uczniów. Jest to bardzo czasochłonne - nie są więc w stanie wykonać ich zbyt wiele, czy też do każdego zagadnienia. Co więcej - każdy nauczyciel robi to wybraną przez siebie techniką, a więc - dowolnie. Wielu uczniów niewidomych przeżywa jednak duży stres podchodząc do egzaminu - kończąc szkołę podstawową, gimnazjum, czy też zdając egzamin dojrzałości - maturę; ponieważ jest bardzo prawdopodobne, że otrzyma zadanie by rozpoznać i opisać rysunek (odwzorowanie graficzne, przystosowane do odbioru dotykowego), z którym nigdy wcześniej się nie zetknął, wykonany inną niż znana mu techniką. Dlatego też proponujemy rysunki wypukłe, które można wykonywać w dowolnej ilości i upowszechnić tak, by stały się jak najbardziej uniwersalne, a docelowo - wykorzystywane podczas egzaminów.
Najkrócej mówiąc - kontynuujemy prace rozpoczęte w 2005 roku, w ramach poprzedniego projektu i według wypracowanych już procedur, niekiedy dokonując jednak niezbędnych korekt. W ramach projektu pracuje zespół specjalistów, w skład którego wchodzą: tyflopedagodzy, nauczyciele pracujący z dziećmi niewidomymi, same (dorosłe) osoby niewidome, grafik komputerowy i informatyk. Zadaniem nauczycieli jest wybór rysunków - z różnorodnych dziedzin nauczania - które powinny być odpowiednio zaadaptowane i wykonane w technice umożliwiającej ich dotykowy odbiór. Wraz z wybranym rysunkiem trafiają do grafika szczegółowe sugestie nauczycieli i tyflopedagogów, dotyczące niezbędnych adaptacji, jakich należy dokonać, uwzględniając potrzeby i możliwości dzieci w zakresie odbioru dotykowego. Odpowiednio zmodyfikowany rysunek (pozbawiony zbędnych szczegółów, uwzględniający wskazówki co do zróżnicowania faktur, odległości pomiędzy elementami na rysunku, stosowania cienkich i grubych linii, obrysów oraz inne sugestie) jest przenoszony do komputera za pomocą programu graficznego Corel Drow. Grafik rozmieszcza odpowiednio napisy, strzałki, inne elementy i przyjmuje pionowy, bądź poziomy (w zależności od potrzeby) układ rysunku. Następnie rysunek jest programowany przez grafika, tak, by mógł być wydrukowany nie tylko w czarnym druku, ale także odpowiednią, dostosowaną do odbioru dotykowego techniką, na specjalnie w tym celu zakupionej drukarce typu "TIGER". Grafik może wykorzystać (adekwatnie do sugestii i potrzeb) różnorodne faktury, linie - cienkie, grube, przerywane, ciągłe czy kropkowane, itd.
Rysunki wypukłe drukowane są na zwykłym papierze brajlowskim, takim samym jakiego używa się do pisania odręcznego, czy pisania na maszynie brajlowskiej. To wielka zaleta tej metody drukowania, gdyż znacznie obniża koszty drukowanych w ten sposób pomocy. Wydrukowany w pierwszej wersji rysunek wypukły trafia z powrotem do pozostałych członków zespołu, gdzie jest oceniany, zarówno pod względem poprawności merytorycznej, jak i dostępności oraz czytelności dotykowej. Uwagi - są uwzględniane przez grafika i powstaje druga i - jeżeli to konieczne - kolejne wersje rysunku. Wersja, co do której zespół nie ma zastrzeżeń jest wprowadzana do bazy rysunków W przyszłości planujemy przygotowanie rysunków w wersji możliwej do wygrzania. Koszt tych rysunków będzie wyższy, adekwatnie do wyższej ceny papieru tzw. puchnąceho (kapsułkowego).
Ponieważ zaadaptowana wersja rysunku jest zapisywana w komputerze - nie ma problemu z wydrukowaniem dowolnej ilości każdego z przygotowanych już do wydruku rysunków. Aktualnie można go wydrukować w wersji czarnodrukowej, bądź wypukłej - na drukarce typu TIGER.
Nasze rysunki nie są kolorowe. Jednak wersja czarnodrukowa jest dobrą pomocą dla nauczyciela (zwłaszcza pracującego w szkole ogólnodostępnej i nie posługującego się na codzień pismem brajla), może być również przydatna dla wielu uczniów słabowidzących, szczególnie dla tych, dla których rysunki w podręcznikach nie są wystarczająco czytelne, a nie dysponują oni możliwością oglądania ich na lekcji za pomocą powiększalnika. Wszystkie, przygotowane i ocenione pozytywnie przez zespół rysunki, są wprowadzane do BAZY RYSUNKÓW. Rysunki są odpowiednio kategoryzowane i opisywane w bazie. Aby sprawdzić, czy w bazie jest pożądany rysunek, można szukać go według kategorii:
"Dziedzina"
bądź
"przeznaczenie"
(na przykład rysunku przedstawiającego "budowę liścia klonu" możemy szukać w kategorii
"Dziedziny"
, pod hasłem "biologia"), bądź w kategorii
"przeznaczenie"
pod hasłem: "szkoła podstawowa").
Przeglądajac naszą Bazę Rysunków Wypukłych zapewne zauważą Państwo, że niektóre dziedziny są bardzo rozbudowane, podczas gdy inne - liczą po kilka zaledwie rysunków. (W opracowaniu są jeszcze rysunki z geografii, astronomii i geometrii.) Z jednej strony - jest to odpowiedzią na sugestie nauczycieli, którzy brali udział w zarganizowanym przez nas spotkaniu szkoleniowym, aby tworzyć raczej całe możliwie reprezentatywne dla danej dziedziny albumy rysunków, w miejsce pojedynczych, wybiórczych - tak jak było to robione początkowo, w projekcie pilotażowym, w roku 2005. Z drugiej strony - rezultatem określonych zasobów finansowych, jakimi dysponowaliśmy w ramach aktualnego projektu "TYFLOGRAFIKA - RYSUNKI DLA NIEWIDOMYCH" .
Zdajemy sobie sprawę z tego, że opinie na temat dostępności dotykowej rysunków z drukarki "TIGER", przygotowywanych według stosowanej u nas procedury - są różne; niektóre pełne zachwytu, inne - krytyki. Faktycznie, mają one zarówno zalety, jak i wady. Ich niewątpliwą zaletą są stosunkowo niskie koszty ich wydruku na papierze brajlowskim (co jest bardzo ważne także na etapie przygotowywania rysunków i robienia wydruków próbnych), a także duża powtarzalność wydruków.
Wadą natomiast jest dość ograniczona możliwość różnicowania faktur. Zróżnicowanie to otrzymujemy dobierając odpowiednie - spośród pięciu możliwych - wysokości wypukłych punktów. Można też różnicować grubość linii.
Mogą także mieć Państwo różne merytoryczne uwagi odnośnie rysunków. Na spotkaniu szkoleniowym ustaliliśmy, że mogą Państwo zgłaszać do nas swoje uwagi do rysunków w ciągu dwóch tygodni od ukazania się danego rysunku w Bazie.
Chcemy, aby każdy zainteresowany mógł mieć dostęp do bazy i (jeżeli posiada odpowiedni sprzęt) drukować rysunki (w wersji czarnodrukowej czy też wypukłej) samodzielnie
- w przypadku braku takich możliwości - zamawiać je
na ustalonych w Polskim Związku Niewidomych zasadach
Koszt 1 rysunku zamawianego w PZN wynosi 6 złotych brutto.
Osoby indywidualne mogą zamawiać pojedyńcze rysunki. Instytucje co najmniej 10.
Wydruk zawiera czarnodrukową lub brajlowską wersję rysunku. Po złożeniu zamówienia nasz pracownik się z Państwem skontaktuje w celu weryfikacji danych, podania kwoty zamówienia i numeru rachunku bankowego.
REALIZACJA BIEŻĄCYCH ZAMÓWIEŃ będzie dostosowywana do ich globalnej ilości i "mocy przerobowej" urządzeń, przy pomocy których
drukujemy grafikę dotykową.